اثر پساب تصفیه شده شهری شیراز روی برخی از خصوصیات شیمیایی خاک و عملکرد کلم بروکلی در آبیاری زیر سطحی نواری قطره ای

پـژوهش حـاضر بـا هـدف بـررسی تـأثیر دو کـیفیت مـتفاوت آب آبیاری «پساب تصفیه-شده و آب چاه» و کـود n.p.k بـا روش آبـیاری قطره ای نواری زیر سطحی بر عملکرد کلم بروکلی و تأثیر آن بر خصوصیات شیمیایی خاک منطقه تحت آزمایش و تـجمع عناصر در بخش خوراکی گیاه و نقش آن در گرفتگی قطره چکان ها در سـال 1389 در منطقه باجگاه فارس انجام شد. نتـایج ایـن پـژوهش حـاکی از تأثیر انکار ناپذیر کاربرد پساب تصفیه شده بر عملکرد اقتصادی و بیولوژیک گیاه می باشد و موید این نکته است که پساب تصفیه شده می تواند جایگزین مناسبی بـرای مـواد مغـذی کـودهای شـیمیایی باشد. در این تحقیق تیمار شاهد که فقط با استفاده از آب چاه، آبیـاری شـده بود، بـه دلیل عدم تأمین مواد غذایی لازم هم از نظر عملکرد اقتصادی و هـم از نظـر عـملکرد بیولوژیکی بسیار ضعیف بود. بر اساس نتایج این تحقیق هدایت الکتریکی، ph و نسبت جذبی سدیم (sar) لایه سطحی خاک در اثر آبیاری بـا پـساب و کـود آبـیاری، افـزایش مـعنی داری یـافت. هـمچنین اسـتفاده از پساب و کود آبیاری در مقایسه با آب معمولی بـاعث افـزایش میـزان تجمع ازت، کلسیم و فسفر در تمامی عمق های مورد مطالعه خاک و نیز بـاعث افـزایش تـجمع پـتاسیم، منیـزیم، بُر، سـدیم، آهـن، روی، مـس، سـولفات و بی کربنات در لایه سطحی خاک منـطقه تحـت آزمـایش گـردید. اسـتفاده از پساب فاضلاب باعث افزایش غـلظت فـلزات سنگین نیکل، سرب و کادمیم در خاک منطقه تحت مطالعه و همچنین افزایش تجمع کلیه عناصر پر مصرف و کم مصرف گیاهی، ترکیبات آلی نظیر ویتامین c، ویتامین b6 و پروتئین و نیز فلزات سنگین سرب و کادمیم در محصولات تولید شـده در مـزرعه تـحقیقاتی گردید، اما تأثیری بر تجمع فلز نیکل در محصول تولید شده نداشت. نتایج این تحقیق نشان داد دبی قطره چکان ها تحت تأثیر تیمارهای مختلف آبیاری قرار گرفته اند که این امر در تیـمارهـای آبیـاری شـده بـا پسـاب باعث کاهش دبی قطره چکان ها گردید. نـتایج کلی این پژوهش نشان مـی دهد کـه بـا استـفاده از روش هـای نوین آبیاری با پیش-بینی سیستم های کامل پالایشی و صافی و بهره جـستن از الگـوی مدیریتی کارآمد بر اساس نیاز آبی گیاه، می تـوان بـا در نظر گرفتن منشأ فاصلاب و کیفیت پساب تصفیه شده بدون نگرانی جدی از آن بـرای آبیـاری بسـیاری از گیاهان استفاده کرد. هر چند در این پژوهش استفاده از پساب فاضلاب به هر نسبت باعث افزایش عملکرد اقتصادی محصول گـردید، امـا بـا تـوجـه به وجـود فـلزات سنگیـن در پساب فاضلاب شهر شیراز و پتانسیل بالای کلم بروکلی برای جذب و تجمع این عـناصر در مـیوه خـود، اسـتفاده از آن و دیگر پساب ها با کیفیت مشابه به عنوان جایگزین مناسب برای آب آبیاری توصیه نمی شود.